Grensoverschrijdend gedrag
We onderscheiden verschillende categorieën van mogelijk grensoverschrijdend gedrag zoals ook gehanteerd door UEFA, KBVB en Voetbal Vlaanderen:
Fysiek grensoverschrijdend gedrag
Fysiek grensoverschrijdend gedrag is vaak de meest makkelijk te herkennen vorm. Fysiek grensoverschrijdend gedrag kan gaan over, maar is niet beperkt tot alle vormen van slaan, schudden, branden, knijpen, bijten, stikken, gooien, in elkaar slaan of elke andere actie die fysieke schade of pijn veroorzaakt of een merkteken achterlaat.
Voorbeelden in voetbal:
- Slaan van een kind omdat ze provoceren, niet luisteren of de training verstoren
- Dwingen van een kind om met een blessure te spelen
- Aanmoedigen van kinderen om met opzet agressief te spelen zonder oog te hebben voor het risico op blessures bij zichzelf of anderen
Seksueel grensoverschrijdend gedrag
Seksueel grensoverschrijdend gedrag bij kinderen is elke vorm van seksueel contact tussen een volwassene en iemand jonger dan 16 jaar oud; tussen een significant ouder kind en een jonger kind; of als de ene persoon meer macht heeft dan de andere door zijn/haar functie en sociale status, onafhankelijk van leeftijd. Het is ook grensoverschrijdend om seksueel getinte foto’s te nemen van kinderen, kinderen te betrekken bij het bekijken van seksuele beelden of activiteiten, of om kinderen aan te moedigen om zich op ongepaste seksuele wijze te gedragen. Het maken van ongewenste opmerkingen, vooral seksueel getint, is ook een vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag en wordt vaak seksuele intimidatie genoemd. Ook als iemand jonger dan 16 jaar toestemt met een seksuele relatie, wordt dit nog steeds als seksueel grensoverschrijdend gedrag aanschouwd.
Voorbeelden in voetbal:
- Het maken van foto’s van kinderen terwijl ze naakt douchen
- Een coach van 40 jaar oud die een seksuele relatie begint met een sporter van 14 jaar oud
- Commentaar geven op een voetbalspeelster dat ze lichamelijk ‘zeer goed ontwikkeld’ is
- Eisen van abnormaal fysiek contact zoals het aanraken van iemand intieme lichaamsdelen en zeggen dat dit in het belang is van het welzijn van de speler.
Emotioneel, psychologisch of verbaal grensoverschrijdend gedrag
Emotioneel grensoverschrijdend gedrag gebeurt wanneer een belangrijke volwassene in de omgeving van het kind hem/haar continu bekritiseert of op zo’n manier behandelt of afdankt tot hun zelfvertrouwen en gevoelens van zelf-waarde beschadigd zijn. Steeds grappen maken over iemand kan ook een vorm van grensoverschrijdend gedrag zijn.
Dit wil niet zeggen dat een kind nooit kritiek mag krijgen of dat er geen grappen mogen gemaakt worden. Kritiek is belangrijk voor kinderen om te leren en zichzelf te verbeteren. Net zoals grappen en lachen kan helpen om een band te vormen tussen mensen en het teamgevoel kan aanwakkeren. Het verschil is echter dat emotioneel geweld te ver gaat en als kwetsend wordt ervaren. Kritiek is niet meer motiverend en grappen niet meer grappig. Emotioneel grensoverschrijdend gedrag kan pijn doen en schade veroorzaken, net zoals bij fysiek grensoverschrijdend gedrag. De intentie van de dader speelt hierbij ook een belangrijke rol.
Voorbeelden in voetbal:
- Steeds roepen naar een kind en hen constant ‘loser’ noemen omdat ze niet goed presteren tijdens een wedstrijd of een penalty missen
- Constant lachen met een kind en medespelers aanmoedigen om met hem of haar te lachen omdat het kind niet fit genoeg is
- Duidelijk en consistent favorieten hebben binnen het team zodat sommige kinderen zich uitgesloten voelen.
Verwaarlozing
Verwaarlozing gebeurt wanneer een volwassene onvoldoende emotionele steun biedt en vrijwillig en consistent zeer weinig tot geen aandacht heeft voor een kind. Verwaarlozing gebeurt ook wanneer een kind onvoldoende eten, kledij, een huis, medische verzorging of supervisie krijgt.
Voorbeelden in voetbal:
- Niet weten waar kinderen zijn tijdens voetbalzomerkampen of buitenlandse reizen
- Geen water voorzien of geen pauze voorzien voor kinderen om te drinken bij warm weer, tijdens een training
- Vervoer gebruiken dat niet veilig is om kinderen naar wedstrijden te brengen
Pesten
Hoewel grensoverschrijdend gedrag meestal wordt bekeken als iets dat een volwassene doet richting een kind, kunnen medesporters ook grensoverschrijdend gedrag plegen. Grensoverschrijdend gedrag tussen kinderen onderling wordt vaak ‘pesten’ genoemd. Het onderscheid met plagen is dat pestgedrag ongewenst is, herhaaldelijk en met opzet plaatsvindt en dat het veelal gebeurt vanuit een ongelijke machtsverhouding. Pesten kan verschillende vormen aannemen. Het kan gaan over fysieke daden zoals slaan; online activiteiten zoals grensoverschrijdende berichten, commentaren of foto’s die op social media worden gepost; schade aan of diefstal van bezittingen; beledigen. Pesten kan gebaseerd zijn op iemands gender, etniciteit, seksualiteit of beperking of hun sportvaardigheden.
Volwassenen proberen pestgedrag soms te minimaliseren en gaan ervan uit dat het minder ernstig is omdat het gebeurt tussen kinderen. Pesten kan echter schade veroorzaken. Het heeft ook de neiging om steeds erger te worden. Daarom is het belangrijk om een cultuur te creëren waarin iedereen weet dat pesten niet wordt getolereerd en die toelaat om het meteen te doen stoppen wanneer het begint.
Anneleen De Smet
Aanspreekpunt Persoonlijke Integriteit (API)
Hallo, mijn naam is Anneleen. Ik ben de Aanspreekpersoon Integriteit (Club-API) van VK Jong Geraardsbergen. Als sporter, ouder, trainer, bestuurder of andere vrijwilliger van onze sportclub kan je bij mij als Club-API terecht met een vraag, vermoeden of klacht over fysiek, psychisch of seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Heb je te maken met pesten, (seksueel) ongewenst gedrag, geweld, discriminatie, chantage,…? Merk je tijdens je sportactiviteiten dat er handelingen gebeuren die niet aanvaardbaar zijn?
Je kan me een mailtje sturen op api@jonggeraardsbergen.be of bellen/sms’n/appen op
Als Club-API luister ik naar je vraag of verhaal, behandel jouw melding in alle discretie en verleen ik je advies bij de mogelijke vervolgstappen of doorverwijzing.